قرارداد تهاتر یک نوع قرارداد است که در آن بدهیها و مطالبات متقابل طرفین بدون نیاز به پرداخت پول نقد تسویه میشود. این قرارداد بهویژه در مواقعی که هر دو طرف تعهدات مالی یا غیرمالی نسبت به یکدیگر دارند، بسیار کاربردی است. برای تنظیم چنین قراردادی، باید تمام جنبههای حقوقی و اجرایی آن در نظر گرفته شود. در ادامه، جزئیات کامل برای تنظیم یک قرارداد تهاتر را توضیح میدهیم:
۱. عنوان قرارداد
در ابتدای سند، عنوان قرارداد بهطور واضح درج شود. عنوان باید نشاندهنده ماهیت قرارداد باشد، برای مثال:
«قرارداد تهاتر کالا و خدمات» یا «قرارداد تهاتر بدهیها و مطالبات»
این عنوان باید در تمام صفحات قرارداد نیز تکرار شود.
۲. مشخصات کامل طرفین قرارداد
در این بخش، اطلاعات کامل و دقیق طرفین قرارداد نوشته میشود:
- برای اشخاص حقیقی:
- نام و نام خانوادگی
- شماره ملی
- آدرس دقیق محل سکونت یا کار
- شماره تماس
- کد پستی
- برای اشخاص حقوقی:
- نام شرکت
- شماره ثبت شرکت
- آدرس دفتر مرکزی
- نام نماینده قانونی و سمت او
- کد اقتصادی و شماره تلفن
۳. مقدمه قرارداد
در مقدمه قرارداد، هدف از انعقاد این قرارداد و توافق طرفین توضیح داده میشود. برای مثال:
“این قرارداد میان طرفین بهمنظور تسویه و تهاتر بدهیها و مطالبات متقابل ناشی از معاملات پیشین تنظیم گردیده و طرفین با رعایت شرایط مندرج در این قرارداد نسبت به تهاتر اقلام یا خدمات توافق نمودهاند.”
۴. موضوع قرارداد
موضوع قرارداد بهصورت دقیق و کامل توضیح داده شود. این بخش باید شامل موارد زیر باشد:
- نوع اقلام یا خدماتی که تهاتر میشوند
- ارزش مالی یا معادل آن
- نحوه انتقال مالکیت یا ارائه خدمات
نمونه متن:
“موضوع این قرارداد عبارت است از تهاتر ۱۰۰ تن آهنآلات (ارزشگذاری شده به مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان) در مقابل ارائه خدمات حملونقل بینالمللی توسط طرف دوم.”
۵. تعهدات طرفین
هر یک از طرفین باید تعهدات خود را بهصورت دقیق و شفاف مشخص کنند. این تعهدات شامل موارد زیر است:
تعهدات طرف اول:
- تأمین و تحویل اقلام یا ارائه خدمات مطابق مشخصات تعیینشده
- تحویل کالا یا خدمات در زمان و مکان توافقشده
- ارائه اسناد مالکیت یا مدارک مرتبط (در صورت نیاز)
تعهدات طرف دوم:
- دریافت اقلام یا خدمات مطابق قرارداد
- ارائه خدمات مورد توافق طبق شرایط قرارداد
- تسویه هرگونه بدهی اضافی ناشی از ارزشگذاری نهایی (در صورت لزوم)
۶. نحوه ارزشگذاری اقلام یا خدمات
در این بخش، نحوه ارزشگذاری اقلام یا خدمات تهاتر مشخص میشود. برای مثال:
- ارزشگذاری توسط کارشناس رسمی دادگستری
- توافق طرفین بر اساس قیمت روز بازار
- ذکر ارزش دقیق کالاها یا خدمات به عدد و حروف
۷. شرایط اجرای تهاتر
این بخش نحوه و زمان اجرای تهاتر را مشخص میکند:
- تاریخ شروع و پایان فرآیند تهاتر
- نحوه تحویل کالا یا خدمات (مثلاً حضوری، از طریق پست، یا ارسال به محل مشخصشده)
- جزئیات مربوط به مسئولیت هزینههای حملونقل یا ارسال
۸. مدت قرارداد
مدت زمان اعتبار قرارداد و زمانبندیهای مربوط به اجرای تعهدات هر یک از طرفین باید مشخص باشد. برای مثال:
“مدت این قرارداد از تاریخ امضای آن به مدت ۶ ماه اعتبار دارد و طرفین متعهد هستند تمامی تعهدات خود را ظرف این مدت اجرا نمایند.”
۹. فسخ قرارداد
شرایط فسخ قرارداد باید بهصورت شفاف ذکر شود. این موارد میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تخلف از تعهدات
- تأخیر غیرموجه در تحویل کالا یا خدمات
- عدم رعایت شرایط تعیینشده در قرارداد
نمونه متن:
“در صورت عدم اجرای تعهدات از سوی هر یک از طرفین، طرف دیگر حق دارد با ارائه اخطار کتبی و تعیین مهلت ۱۰ روزه نسبت به فسخ قرارداد اقدام نماید.”
۱۰. حل و فصل اختلافات
اختلافات احتمالی باید بهصورت شفاف در قرارداد پیشبینی و نحوه حل آن ذکر شود. گزینههای متداول شامل موارد زیر است:
- مذاکره مستقیم بین طرفین
- ارجاع به هیئت داوری
- طرح دعوی در مراجع قضایی
نمونه متن:
“در صورت بروز اختلاف، موضوع ابتدا از طریق مذاکره حلوفصل خواهد شد. در صورت عدم توافق، اختلاف به داوری ارجاع میشود و رأی داور برای طرفین لازمالاجراست.”
۱۱. ضمانت اجرا
برای اطمینان از اجرای تعهدات، ضمانتهایی مانند وثیقه، چک، یا سفته در قرارداد پیشبینی شود.
۱۲. شرایط فورس ماژور
شرایطی که ممکن است به دلیل حوادث غیرقابل پیشبینی (مانند بلایای طبیعی، جنگ، یا شیوع بیماری) اجرای قرارداد را مختل کند، مشخص شود.
۱۳. اسناد و مدارک پیوست
در این بخش، تمامی مدارک و اسنادی که به قرارداد ضمیمه میشود (مانند فاکتورهای ارزشگذاری یا مجوزها) لیست شود.
۱۴. امضا و مهر طرفین
در پایان قرارداد، طرفین باید قرارداد را امضا کنند و در صورت نیاز، مهر شرکت یا نهاد حقوقی خود را درج نمایند. امضا باید در حضور شاهدان یا نمایندگان قانونی انجام شود.
نکات تکمیلی
- از الفاظ و عباراتی استفاده کنید که کاملاً صریح و بدون ابهام باشند.
- اگر طرفین قرارداد نیاز به تنظیم قرارداد پیچیدهای دارند، بهتر است از مشاوره وکیل متخصص استفاده شود.
- نسخههای قرارداد باید به تعداد طرفین قرارداد تهیه شود و هر طرف یک نسخه اصلی دریافت کند.
آیا نیاز به یک نمونه قرارداد آماده دارید؟ یا بخشی از این توضیحات را به تفصیل بیشتری میخواهید؟